نگاهی به سریال «در چشم باد»

«کامبیز دیرباز» در نقش نادر ایرانی بازی متفاوت را به نمایش می‌گذارد. بازیگران زن سریال هم چون ماه چهره خلیلی، فریبا متخصص و لاله اسکندری نیز...

روایتی درست و صادقانه از تاریخ ایران ساخت سریال‌های تاریخی همیشه از جذابیت زیادی برخوردار است و از این رو مورد استقبال گسترده مخاطبان هم واقع می‌شود. «در چشم باد» یکی از سریال‌های در حال پخش از شبکه اول سیماست. این سریال حوادث رخ داده در سه دوره از تاریخ معاصر ایران (سال‌های 1300، 1320 و 1360) را به تصویر می‌کشد. دوره اول را که مربوط به پایان دوره قاجار و آغاز دوره پهلوی و نیز قیام میرزا کوچک خان بود شاهد بودید. اکنون دوره دوم وقایع شهریور 1320 و اشغال ایران از سوی متفقین را بررسی می‌کند و در دوره سوم به تدریج شاهد زمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی ‌و هشت سال دفاع مقدس خواهیم بود. کارگردان و نویسنده این سریال «مسعود جعفری جوزانی» است که در تمامی ‌آثارش گوشه ای از تاریخ، فرهنگ و آداب و رسوم ملت ایران به چشم می‌خورد. او این بار برگ مهمی‌از تاریخ را ورق زد. این سریال خوش ساخت بخش مهمی‌ از وقایع تاریخ معاصر ایران، از نهضت میرزا کوچک خان جنگلی در سال 1300 تا فتح خرمشهر در سال 1361 را به تصویر کشیده است و در دل آن قصه و رویدادهای تلخ و شیرین زندگی خانواده ای ایرانی را روایت می‌کند. «در چشم باد» یکی از پیچیده ترین پروژه‌های سریال سازی در تلویزیون است که برای ساخت آن بیش از 480 لوکیشن مورد استفاده قرار گرفته و به بیش از ده شهرستان و استان سفر شده است. این سریال دوران پر حادثه تاریخ معاصر ایران را در قالب داستانی عاشقانه روایت می‌کند. فیلم برداری سریال از مهر ماه سال 1382 در لوکیشنی واقع در شمال کشور آغاز شد و پس از پنج سال در اواخر سال 1387 به پایان رسید، زمان کل اثر حدود 2 هزار و 500 دقیقه است و نیمی‌ از سریال را انصاریان و حبیب ا... کاسه ساز و نیمی‌ دیگر توسط جوزانی و عباس اکبری تهیه شده است. این مجموعه در شهرهای ماسوله، خجیر، فیروزکوه و رباط کریم، شهرک‌های سینمایی غزالی و دفاع مقدس و شهرهای دیگر مانند اصفهان، شیراز، خرمشهر و شمال کشور فیلم برداری شده است. در این سریال بازیگران برجسته ای هم چون پارسا پیروزفر، کامبیز دیرباز، اکبر عبدی، رضا شفیعی جم، محمد رضا هدایتی، سام درخشانی، لاله اسکندری، سعید نیک پور، هومن سیدی، سعید راد، ماه چهره خلیلی و جهانگیر الماسی به نقش‌ها جان بخشیده اند. علاوه بر حضور بیش از 150 بازیگر گروه‌های متعدد هنروران از جمله گروه‌های اسب سوار، تعزیه خوان، روحوضی خوانان، ورزشکاران باستانی و بدل کاران حرفه ای در این سریال عظیم حضور دارند. استاد «حسین علیزاده» با آهنگ سازی روی متن و تیتراژ تأثیر مهمی‌بر کیفیت اثر جوزانی گذاشته است. کارگردان با چیدن بازیگران شناخته شده پیشکسوت در کنار چهره‌های جدید، فضایی متفاوت ایجاد کرده است. خانواده میرزاحسن ایرانی نمادی از ایران و ایرانی بودن هستند و هر یک از شخصیت‌ها نشانی از خلق و خو و خصلت‌های ایرانی را به همراه دارند. جوزانی در دل این خانواده نفوذ می‌کند و هر یک از آدم‌هایش به وجود آورنده اتفاقی دنباله دار هستند و لحظات تلخ و شیرین را در 3 دوره حساس تاریخی تجربه می‌کنند. کارگردانی سریال با توجه به تعداد انبوه بازیگران و تعداد زیاد لوکیشن‌ها قابل توجه است. سازندگان سریال «در چشم باد» دست به بازسازی وقایع و وسایلی زده اند که در تلویزیون اثری بی نظیر است. آن‌ها پس از پنجاه سال هواپیماهای مربوط به متفقین دهه 20 را بر فراز پادگان قلعه مرغی به پرواز در آوردند و پس از آن در حوالی منطقه قلعه حسن خان قطار زمان رضاخان را بازسازی کردند و پس از شصت سال حرکت دادند تا آن قطار قدیمی ‌و رنگ و رو رفته نقش محوری را در پلان‌هایی از سال‌های دهه 1320 داشته باشد. «در چشم باد» روایت صادقانه و درست از تاریخ ایران بدون حاشیه پردازی‌های هنری اش است. نکته قابل توجه «در چشم باد» استفاده درست و دقت در استخراج صحیح اطلاعات تاریخی است که به ارزش‌های اثر افزوده است. از نکات درخشان قابل بحث سریال اهمیت دادن به نمایش‌های سنتی و آیینی کشورمان در لحظات مختلف داستان است. «جوزانی» علاوه بر پرداختن به نمایش‌های اصیل ایرانی، گاهی اوقات از موسیقی‌های فولکلور در دل داستان سریالش گنجانده است. نگاه جز به جز او به اتفاقات ریز ریتم کار را کند کرده است. ما در سریال شاهد میزانسن‌های زیبا و حتی گاهی تئاتری هستیم که با حرکات خوب دوربین کامل می‌شود. دیالوگ‌ها بسیار قوی و منسجم است و ارتباط خوبی با زندگی اجتماعی مردم و درام داستان که سراسر عشق و جدایی است دارد. انتخاب بازیگران ارزشمند و توانا از نکات برجسته سریال است. هم چنین طراحی صحنه و لباس، چهره پردازی، نورپردازی و فیلم برداری بسیار حرفه ای است و عوامل تولید توانسته اند سریالی زیبا، جذاب و متفاوت را در روایتی از تاریخ، فرهنگ، هنر و اجتماع ارائه کنند. «امیر کریمی» تصویر برداری فوق العاده و کم نظیری دارد و بازیگران بازی‌های قابل باوری را ارائه می‌دهند. «سعید نیک پور» در لباس میرزاحسن ایرانی خوش درخشید و مانند نقش‌های ماندگار تاریخی اش تأثیرگذار بازی کرد. شخصیت رضاخان با بازی «سعید راد» بی همتا بوده است. «اکبر عبدی» هم در نقش حسن آقا حسینی قشنگه شخصیتی جاهل را بسیار زیبا بازی می‌کند و با لودگی‌ها و خنده‌هایش فضای سریال را از حالت سکون، رنج و رعب خارج کرده است. «کامبیز دیرباز» در نقش نادر ایرانی بازی متفاوت را به نمایش می‌گذارد. بازیگران زن سریال هم چون ماه چهره خلیلی، فریبا متخصص و لاله اسکندری نیز بازی‌های خوب و باورپذیری را ارائه می‌دهند و به هیچ وجه منفعل نیستند اما می‌توان در خصوص حضور و بازی پیروزفر بیشتر بحث کرد. «پارسا پیروزفر» در نقش خلبانی به نام «بیژن ایرانی» بازی می‌کند. او بازیگر گزیده کاری است و انتخاب به جا و مناسبی برای این نقش است. پیروزفر با جنس خاص بازی اش به خوبی از پس شخصیت آرام و درونی بیژن برآمده است. او متولد 1351 و دانش آموخته رشته نقاشی از دانشکده هنرهای زیباست. «پیروزفر» در فیلم‌هایی هم چون ضیافت، مرسدس، اعتراض، پری، شیدا، دختران انتظار، میهمان مامان، اشک سرما، زن زیادی و نقاب حضوری موفق و متفاوت داشت و چند سال نیز به شدت درگیر بازی در سریال «در چشم باد» بود و بازی زیبا و باورپذیرش حضور نداشتن چند ساله اش را جبران کرد تا در ذهن مخاطب جعبه جادویی ماندگار شود. «مسعود جعفری جوزانی» کارگردان این اثر ارزشمند از دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو فوق لیسانس فیلم سازی را دارد و استادیار دانشگاه ایالتی و مدرس در رشته سینماست. او فیلم سازی را به صورت جدی با «جاده‌های سرد» آغاز کرد. سپس شیر سنگی، در مسیر تندباد، یک مرد یک خرس، دل و دشنه و بلوغ را مقابل دوربین برد. او از آغاز دهه 80 تحقیق و نگارش سریال را آغاز کرد و مدت 5 سال طول کشید تا فیلم نامه آماده شود. «جوزانی» برای نگارش فیلم نامه بیش از 138 کتاب تاریخی و خاطره را مطالعه کرد و با توجه به شناخت مخاطب تلویزیون و سابقه فعالیت در عرصه سینما «در چشم باد» را مقابل دوربین برد. «جوزانی» برای تکمیل فیلم برداری سریال خود به عنوان نخستین سینماگر ایرانی در دوران پس از انقلاب با همکاری فیلیپ دیائوس استودیوی سینما لیبره به همراه گروه تولید به آمریکا سفر کرد. او راه دشواری را پیمود تا اثری ماندگار از خود به جای بگذارد، جوزانی با ایجاد فضای جنگ مبارزه و حس شجاعت طلبی هیجان بیشتری بر اثر افزوده و دایره ای بزرگ به وسعت تاریخ معاصر ایران را ترسیم کرده است تا مخاطب بخش‌هایی مهم از تاریخ معاصر کشورش را ببیند.